Funkcje wbudowane w PHP

1. Wprowadzenie

  • Funkcje wbudowane to gotowe narzędzia dostarczane przez PHP.
  • Dzięki nim możemy pracować z tekstami, tablicami, datami, liczbami, plikami, bazami danych itd.
  • Wiele z nich to tzw. funkcje standardowe, dostępne od razu po instalacji PHP.
  • W PHP funkcje nie rozróżniają wielkości liter w nazwach (strlen() = STRLEN()), choć dobra praktyka to używanie ich w małych literach.

2. Funkcje do pracy z tekstem (stringi)

Manipulacja napisami to jedna z najczęstszych operacji.

Najważniejsze:

  • strlen($tekst) – długość napisu.
  • strtolower($tekst) / strtoupper($tekst) – zmiana na małe/duże litery.
  • ucfirst($tekst) – pierwsza litera wielka.
  • substr($tekst, $start, $dlugosc) – wycinek tekstu.
  • str_replace("szukaj", "zamień", $tekst) – zamiana fragmentów.
  • strpos($tekst, "fraza") – szuka pozycji podciągu.
  • trim($tekst) – usuwa spacje z początku i końca.

Przykład:


3. Funkcje do pracy z tablicami

Tablice są kluczową strukturą danych w PHP.

Najważniejsze:

  • count($tablica) – liczba elementów.
  • array_push($tablica, $element) – dodanie elementu.
  • array_pop($tablica) – usunięcie ostatniego elementu.
  • array_shift($tablica) – usunięcie pierwszego elementu.
  • array_merge($a, $b) – łączenie tablic.
  • array_keys($tablica) – zwraca wszystkie klucze.
  • array_values($tablica) – zwraca wszystkie wartości.
  • in_array($wartość, $tablica) – sprawdza, czy wartość jest w tablicy.
  • sort($tablica) / rsort($tablica) – sortowanie rosnąco/malejąco.
  • asort($tablica) / ksort($tablica) – sortowanie według wartości/kluczy.

Przykład:


4. Funkcje matematyczne

PHP obsługuje bogaty zestaw funkcji numerycznych.

Najważniejsze:

  • abs($x) – wartość bezwzględna.
  • pow($x, $y) – potęgowanie.
  • sqrt($x) – pierwiastek kwadratowy.
  • round($x) – zaokrąglenie.
  • ceil($x) – zaokrąglenie w górę.
  • floor($x) – zaokrąglenie w dół.
  • rand($min, $max) – losowa liczba całkowita.
  • pi() – liczba π.

Przykład:


5. Funkcje do pracy z datą i czasem

Operacje na czasie są często używane w aplikacjach.

Najważniejsze:

  • date($format) – zwraca aktualną datę/czas.
  • time() – liczba sekund od 1 stycznia 1970 (tzw. znacznik czasu).
  • mktime($h, $m, $s, $miesiąc, $dzień, $rok) – tworzy znacznik czasu.
  • strtotime($ciąg) – konwersja tekstu na datę (np. "next Monday").

Przykład: